«Тилдер» кафедрасы

Нарын мамлекеттик университети бийик тоолуу жергебизде 1996-жылдын 22 — майында Президенттин жарлыгы менен түзүлгөн. Университет Кыргыз Республикасынын социалдык экономикалык өнүгүү жолундагы эң алдыңкы технологиялар менен жабдылган регионалдык ири окуу жайларынын бири.

Университет түзүлгөн эң алгачкы күндөн 1996-жылы октябрь айында «Тилдер» кафедрасы түзүлүп, курамына кыргыз тили жана адабияты, орус тили жана адабияты, англис тили жана адабияты адистиктери кирген. «Тилдер» кафедрасында жалпысынан 16 профессордук-окутуучулук курам эмгектенген. 1997−1998-окуу жылында «Филология» факультети түзүлүп, «Чет тилдер» жана «Англис тили жана адабияты» кафедрасы ачылган.

2001−2002-окуу жылында «Чет тилдер» факультети аталып курамына 2 кафедра кирген: «Англис тили жана адабияты» кафедрасы, «Чет тилдерин окутуунун методикасы"кафедрасы.

2007−2009-окуу жылында эки кафедра биригип, «Тил илимдер» факультетинин «Чет тилдери» кафедрасы болуп кайра түзүлгөн.

2011−2012 окуу жылында Филология факультетинин «Чет тилдер» кафедрасы кайрадан эки кафедрага бөлүнүп, «Факультеттер аралык чет тилдер» кафедрасы ачылган. Кафедра башчысы болуп п.и.к., доцент Эгимбаева Ж.Б. дайындалган. Учурда кафедранын курамы 15 профессордук-окутуучулук курамдан турат. Анын ичинде: 2-илимдин кандидаты, 1-жогорку категорияда окутуучу, 9-окутуучу, 3-волонтер жана 1-лаборант бар. Эгимбаева Ж.Б.- п.и.к., доцент, кафедра башчысы; Салмакеева Н.Ж.-ф.и.к.; Асаналиева Ш. Т.-улук окутуучу, Токтомаметова Ж.А.-окутуучу, Туменбаева А.С.-окутуучу, Омуралиева А.А.-окутуучу, Жээналиева А.Т.-окутуучу; Жусаева Ф.М.-окутуучу; Кожокелдиев А.А.-окутуучу; Чалбай к Гулнура-окутуучу; Камчыбек к Жанетта-окутуучу, Атокурова С.А.-окутуучу.

2015−16 окуу жылында «Тилдер» кафедрасы болуп кайрадан түзүлгөн.

Кафедрага төмөндөгү: «Кытай тили жана маданияты борбору», «Корей тили жана маданияты борбору», «Араб тили жана маданияты борбору» бекитилип берилген. Ар бир борбордо тиешелүү адистиктер боюнча волонтерлор: «Кытай тили жана адабияты» адистиги боюнча волонтер Соу Ян Ян, «Корей тили жана адабияты» адистиги боюнча волонтер — Ли Ван Джунг өз ишмердүүлүктөрүн жүргүзүшүүдө.

Араб тили жана маданияты борбору 2005-жылы Нарын мамлекеттик университетинин ректору, профессор А.А.Акматалиевдин демилгеси менен ачылган. 2005-жылы алгачкы болуп Нарын мамлекеттик университети өз ара илим-билим тармагында иш алып баруу учун Махмуд Кашгари-Барскани атындагы чыгыш университети менен келишим түзгөн. Ошол эле жылы Нарын мамлекеттик университетинин студенттерине жана Нарын жергесиндеги орто окуу жайларындагы окуучулары үчүн араб тили боюнча кыска мөөнөттөгү курстар башталган. Араб тилин Махмуд Кашгари-Барскани атындагы чыгыш университетинин бүтүрүүчүсү Съездбек Мамытов үйрөтуп окута баштаган.

Араб тили жана маданияты борбору ачылгандан баштап, ошол борборду өнүктүрүү жана окуу куралдары менен камсыз кылуу, баардык окуу шарттарына ылайыктуу болуш үчүн, Эл аралык байланыштар бөлүмүнүн араб тили боюнча адиси Мамытов Съездбек тарабынан проектилер жазылып, демөөрчүлөрду тартуу боюнча иштер аткарылган.

2007-жылы проекттин негизинде Бүткүл дуйнөлүк жаштар ассамблеясынын Кыргызстандагы өкүлчүлүгүнүн демөөрчүлугү менен, араб тили жана маданияты борбору үчүн азыркы талапка жооп берген жаңы технологиялар менен камсыз кылып, бардык шарттары бар жеке аудитория жана мугалимдер үчүн кабинет жабдылган.

Араб тилин жана маданиятын толугу менен жаштарга үйрөтүү үчүн 2007-жылы Илим-Билим Министирлигинен араб тили жана адабияты кафедрасын ачуу учун лицензия алынып, ошол эле жылы Нарын мамлекеттик университетинин «Тил илимдери» факультетинин алдында, «Чет тилдер» кафедрасында араб тили борбору өз ишмердүүлүгүн баштаган.

Араб тили жана маданияты борборунун негизги максаттары:

• Араб тили борборун өнүктүрүү боюнча проекттерди жазуу;
• Нарын мамлекеттик университетинин араб тили студенттерине татыктуу билим берүү;
• Араб тили борборунда араб тили боюнча кыска мөөнөттөгү курста тил үйрөнүп жаткан окуучуларга татыктуу билим берүү;
• Араб тили борборунун студенттеринин билим деңгээлин көтөрүү максатында Кыргызстандагы жана Араб мамлекеттериндеги окуу жайларына билим алып келүү максатында жөнөтүү;
• Араб тили адистигинин окутуучу курамынынын билим денгээлин көтөрүү максатында Кыргызстандагы жана Араб мамлекеттериндеги окуу жайларына өздүк билимди жогорулатуу үчүн стажировкаларга жөнөтүү;
• Араб тили борборунун жана Нарын мамлекеттик университетинин китепканасынын китеп фондусун байытуу жана өнүктүрүү боюнча проекттерди жазуу;
• Кыргызстандагы жана араб мамлекеттериндеги кайрымдуулук фонддор менен болгон кызматташтыкты чыңдоо, Нарын жергесиндеги жетим балдарга жана социалдык муктаждыкка ээ болгон үй бүлөлөргө, майып адамдарга жардам берүү максатында проектилерди жазуу.

Араб тили борбору ачылганадан баштап азыркы учурга чейин Кыргызстандагы жана Араб мамлекеттериндеги кайрымдуулук фонддор менен тыгыз байланышта болуп иш алып барууда. Араб тили борборунун буга чейин жасаган натыйжалуу иш чараларына төмөндөгүлөр кирет:

1. Нарын мамлекеттик университетинин араб тили борборунун жеке аудиториясы жана кабинетинин жасалгалануусу жана жаны столдор, стулдар, доска, шкаф, стеллаждар менен камсыз болушу;
2. Араб тили борборунун аудиториясынын жаны технологиядагы жабдык менен камсыз болушу. алар: телевизор, видеомагнитофон, спутникалык антенна, компьютерлер;
3. Араб тили борборунун студенттерине керектүү окуу куралдары, китептер, дисктер менен камсыз болуусу;
4. Араб тили борборунун жетекчисинин Египет араб мамлекети жана Сауд Аравия мамлекеттерине барып стажировкадан өтүп келүүсү;
5. Ар бир жыл сайын Нарын мамлекеттик университетинин студенттеринин Ысык-Көлгө «Жаштар министирлиги» жана «Келечек жаштары» кайрымдуулук фондусу менен биргеликте эс алуу семинарына катышуусу;
6. Ар бир жыл сайын Нарын мамлекеттик университетинин мугалимдер жамаатынын Ысык-Көлгө эс алууга баруусу;
7. Араб тили борборунун студенттеринин Бишкек шаарындагы араб тилин окуткан окуу жайларында уюштурулган окуу стажировкаларына катышуусу;
8. Рамазан айында Нарын мамлекеттик университетиндеги орозо кармаган студенттерге ооз ачыруу максатында сый тамак берүүсү. 2005-жылдан тартып азыркы учурга чейин 1000ден ашуун студенттерге ооз ачыруу максатында сый тамак берилген;
9. 2005-жылдан тартып ар бир жылы Нарын мамлекеттик университетинин студенттерине, кызматкерлерине, Нарын шаарындагы социалдык жактан колдоого муктаж үй-бүлөлөргө «Курбан айт» күнүнө карата мал союлуп эт таратылган.
10. Нарын жергесиндеги жетим балдарга материалдык жактан жардам берилип турат;
11. С. Нааматов атындагы Нарын Мамлекеттик университетинин факультеттердин президенттерин жана араб тили борборунда окуган студенттерди жана окуучуларды Нарын жергесиндеги эс алуучу жайларга эс алдыруу өткөрүлүп турат;
12. 2011−2012-окуу жылында НМУнун «Араб тили жана адабияты» адистигине жана НМУнун гуманитардык колледжинин «Араб тили жана адабияты» адистигине тапшырган студенттердин контрагынын 50% кайрымдуулук фонддор менен биргеликте төлөнүлүп берилди;
13. 2011-жылы араб тили борбору бүткүл дүйнөлүк жаштар ассамблеясы менен биргеликте Нарын шаарын жашылдандыруу долбоорун ишке ашырды;
14. Жыл сайын өткөрүлүүчү «Тил фестивалында» «Араб тили жана адабияты» адистигинин студенттери тарабынан Араб элинин маданиятын элибизге таанытуу максатында бир жумалык иш чара өткөрүлуп турат;
15. 2012-жылы Кыргыз Республикасынын Жаштар, эмгек жана иш менен камсыз кылуу министрлиги жана «Келечек жаштары» коомдук фонду уюштурган «Ата-Энем ырысым, Ата-Энем бакытым» аттуу Бишкектеги жогорку окуу жайлар арасындагы конкурска С. Нааматов атындагы НМУнун «Араб тили жана адабияты» адистигинин студенттери тарабынан «Эненин күйүтү» аттуу сценкасы коюлуп аталган министрликтин жана фонддун «Ыраазычылык катына» ээ болушкан.

Кытай тили жана маданияты борбору 2007−2008 окуу жылында С. Нааматов атындагы НМУ де ачылып үзүрлүү эмгектенип жатканына 6 жыл болду.

• Борбор Ж. Баласагын атындагы КУУнин алдында түзүлгөн Конфуций институту менен бирге иштешип келет.
• Азыркы тапта борбор «Факультеттер аралык чет тилдер» кафедрасынын алкагында иш алып барат

Борбордун негизги максаты:

Нарын шаарынын жаштарына кытай тилин жана маданиятын, тарыхын, мыкты үйрөтүп, студенттер үчүн эң жакшы шарттарды түзүү менен келечекте заманбап, атаандаштыкка жөндөмдүү мыкты адистерди даярдап чыгаруу.

Борбордо эмгектенгенип кеткен волонтерлор жана азыркы учурда эмгектенип жатышкан окутуучулар жана волонтерлор төмөндөгүлөр:

• Чанг Лианше (2009 — 2010)
• Чжао Сяо (2010 — 2011)
• У Хай Ян (2010 — 2012)
• Оуян И (2011 — 2012)
• Зо Ян Ян (2013)

Окутуучулар:

• Жээналиева Айнагуль (2010)
• Омуралиева Айгерим (2010)
• Жусаева Фатима (2012)

Ж.Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук Университетинин алдындагы «Конфуций институту — Нарын шаарынын жаштары жана студенттери учун НМУ нун"Кытай тили жана маданияты» борборунун алдында 2011 -2012 окуу жылынын декабрь айында «Конфуций классынын» ачылышын өткөрдү. Ачылыш аземине Конфуций институтунун директору Ван Жэ мырза жана директордун орун басары Ж. Исраилова, кытай волонтеру Ма келип катышышты.
Азыркы убакта борбордо 37 студент билим алып жатышат, ж.о.э Нарын шаарынын жаштары үчүн борбордун волонтеру тарабынан атайын акысыз курс өтүлүп келет. Кытай тили жана маданияты борбору үзүрлүү эмгектенүү менен бирге студенттер арасында маданий- массалык иштерди аткарууда. Маданий- массалык иштердин финансылык каражаты «Конфуций институту» тарабынан бөлүнүлүп берилет.
Борбордун китепканасы жыл сайын Ж. Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук Университетинин алдындагы «Конфуций институту» аркылуу толукталат.2012−2013 окуу жылында 869 окуу китептери дисктери менен толукталды. Студенттердин билим деңгээлин текшерүү үчүн ар бир алты (6)ай сайын HSK экзамендерин тапшырып келишет; 2012 -2013 окуу жылында
4 деңгээлди — 3 студент
3 денгээлди - 5 студент
2 денгээлди — 8 студент
1 денгээлди — 8 студент
тапшырып келишти

Синьжан Педагогикалык Университетинде төмөндөгү окутуучулар жана студенттер билимин жогорулатып келишкен.

• 2 окутуучу: Омуралиева Айгерим, Жээналиева Айнагуль (15.07.-15.08 2011) (02.07.2011−02.08.2011 аралыгында билимдерин жогорулатышкан)

Студенттер:

• Омурбеков Сардар
• Жусаева Фатима-Биринчи бүтүрүүчүлөр (2012)
• Аскар кызы Чолпон
• Жыргалбекова Жылдыз (4-курс)
• Токтосунова Мырзайым (4-курс)
• Рысбекова Айзада (4-курс)-1 ай
• Гынлей Ибрагим (4-курс)
• Орозобек уулу Каныбек (2-курс)
• Кожобекова Чынар (4-курстун студенти 6 ай КЭРде окуп билим алып келген) Кытай тили жана маданияты борбору төмөндөгүдөй иштерди аткарып келет жана учурда аткарышууда.
• 2010−2011 окуу жылдары С. Нааматов атындагы НМУ нин 15 жылдык мааракесине арналган «Кытай тили жана маданияты» жумалыгы өткөрүлдү
• Борбор атайын Нарын шаарынын жаштары үчүн акысыз курс өтөт жана ар бир жылдын аягында жыйынтык чыгаруу максатында даталуу күндөргө карата маараке уюштуруп турат.

2011−2012-окуу жылында «Кытай тили жана араб тили» адистиги боюнча биринчи бүтүрүүчүлөр Мамлекеттик аттестациялык бүтүрүү сынагын тапшыруу мүмкүнчүлүгүнө ээ болушкан. Мамлекеттик аттестациялык бүтүрүү сынагынын төрагасы болуп К. Тыныстанов атындагы ЫМУнун деканы, ф.и.д., С.Н. Абдуллаев дайындалган жана адистиктердин 9 бүтүрүүчүсү сынакты ийгиликтүү тапшырышып, С. Нааматов атындагы НМУнун дипломуна ээ болушкан.

«Корей тили жана адабияты» борбору Корея Республикасынын Санлин колледжи менен Нарын мамлекеттик университетинин 2005- жыл 28- июль айында түзүлгөн келишиминин негизинде 2006- 2007 окуу жылынын сентябрь айынан тартып С. Нааматов атындагы НМУнун алдында иштеп келе жатат. Борбор заманбап технологиялар менен толук жабдылган. Мугалимдер жана студенттер үчүн атайын кабинеттер жаны типтеги компьютерлер, принтер, окуу парталары, стол, стулдар ошондой эле телевизор, DVD менен толукталган. Борбордун китеп фондусу 838 китепти түзөт. Ар бир курс үчүн керектүү адабияттар жетиштүү санда. Адистиктин студенттери окуу менен гана чектелбестен, маданий-массалык иш-чараларга да активдүү катышышат. Кыздар жамааты тарабынан түзүлгөн ыр-бий кружогу ар бир даталуу күндөрдө өздөрүнүн өнөрлөрүн НМУнун студенттерине жана мугалимдерине тартуулап турушат. Корей элинин элдик майрамдарына арналган иш-чаралар ар бир жыл сайын жумалыктарда көрсөтүлүп турат.

Борбордун негизги максаттары төмөндөгүлөр:

• Кыргыз эли менен өнүккөн Корей өлкөсүнүн ортосунда жакындан мамиле түзүү;
• Жаштарга чыгыш элинин маданияты жана учурдагы экономикалык абалы жөнүндө маалымат берүү;
• эки элдин кызматташтыгын арттыруу;
• корей тилин үйрөтүү менен учурдагы жаңы технологияларды өздөштүрүү мүмкүнчүлүгүн түзүү;

Гымо мамлекеттик техникалык университет менен 2007−2008 окуу жылында келишими түзүлуп, адистиктин 1 студенти билим алып келген.

2009−2010 окуу жылында «Корей тили жана адабияты» адистигинин студенттери Корей тили боюнча жалпы сынакка катышышкан.

• 2010−2011 окуу жылында адистиктин студенттери Корей тилинде дилбаян жазуу олимпиадасына катышып ийгиликтерге жетишишти.

Корей тили боюнча кошумча өткорүлгөн курста:

• 2006-«Корей тилинин» баштапкы курсу-12 студент
• 2007-«Корей тилинин» баштапкы курсу-17 студент
• «Корей тили» адистигинин 2 курсунан — 4 студент
• «Корей тили» адистигинин 3 курсунан — 5 студент
• 2008 «Корей тили» адистигинин баштапкы курсунан-16 студент
• «Корей тили» адистигинин 2 курсунан -10 студент
• «Корей тили» адистигинин 3 курсунан- 8 студент
• 2008-«Корей тили» адистигинин баштапкы курсунан-16 студент
• «Корей тили» адистигинин 2 курсунан-10 студент
• «Корей тили» адистигинин 3 курсунан-8 студент
• 2009-«Корей тилинин» баштапкы курсунан-12 студент
• 2010-Корей тилинин баштапкы курсу-16 студент
• «Корей тили» адистигинин 4 курсунан- 2 студент
• 2011-«Корей тилинин» баштапкы курсу-19 студент
• «Корей тилинин» баштапкы курсунан-16 студент
• «Корей тили» адистигинин 4 курсунан -2 студент
• 2011-«Корей тилинин» баштапкы курсу-19 студент окуп билим алышкан.

2012−2013-окуу жылында «Корей тили жана адабияты» адистиги боюнча эң алгачкы 6 студент-бүтүрүүчү, «Кытай тили жана адабияты» адистиги боюнча 12 студент- бүтүрүүчү, «Араб тили жана адабияты» адистиги 2 студент- бүтүрүүчү Мамлекеттик аттестациялык бүтүрүү сынагын тапшыруу алдында турушат. Мамлекеттик аттестациялык бүтүрүү сынагынын төрагасы болуп К. Тыныстанов атындагы ЫМУнун деканы, ф.и.д., С.Н. Абдуллаев дайындалды.